Zamek w Starej Kamienicy

Od lat świetności, przez upadek, do rekonstrukcji.

Właściciele zamku

Właściciele zamku w Starej Kamienicy

SIBOTO VON SCHAFF, bądź de NOBILI FAMILIA OVIVM, żył w roku 1243 i otrzymał w lenno zamek Kamienica u podnóża Karkonoszy na Śląsku od księcia BOLESŁAWA ŁYSEGO.

JOHANNES SCHAFF

HENRICVS SCHAFF

VLRICUS SCHAFF, żył jeszcze w roku 1295 i powiększał swój ród na Śląsku.

GOTTHART I. SCHAFF, zwany Gotsche Schaff zu Kemnicz.

GOTSCHE LUB GOTTHARD II. SCHAFF, był wielkim, bogatym i możnym panem na Śląsku, od którego wszyscy jego potomkowie zwali się Schaff-Gotsche. Nabył w roku 1399 Cieplice, Kowary, Gryf wraz z innymi majątkami, ufundował w roku 1403 probostwo Cieplice i w latach 1392 i 1395 sprawował funkcję jako Unterhauptmann we Wrocławiu; † 1420, żonaty z ANNĄ BERKIN von DUBA.

JOHANNES SCHAFFGOTSCHE, auf Kynast und Kemnitz, protoplasta wszystkich dzisiejszych panów i hrabiów z rodu Schaffgotschów, zarządca w Świdnicy i Jaworze do 1459, również kanclerz krajowy, † 1464, żonaty ∞-I. N. T. Lanconitz von Chotienitz von Fürstenstein, ∞-ll Hedwig von Zedlitz und Neukirch.

CASPAR SCHAFFGOTSCH, założyciel linii Fischbach, Schwarzbach, Kunzendorf, Hermsdorf, zarządca w Świdnicy i Jaworze do roku 1516, † 1534, ∞ ANNA von LIEBENTHAL auf GIERSCHDORF, † 1527, była ostatnią ze swego rodu.

CASPAR SCHAFFGOTSCH, auf Kemnitz und Fischbach, K.K. Rath, † 1575, ∞ CATHARINA v. PÜCKLER V. GÖDITZ.

CHRISTOPH SCHAFFGOTSCH, zwany auf Kynast, Greiffenstein und Kemnitz, baron żmigrodzki, kanclerz w Świdnicy i Jaworze. Syn Balthasara v. Schaffgotsch (brat Caspara S.). Za swojego wuja Caspara zarządzał kamienickimi dobrami, a później otrzymał je w posiadanie.

CHRISTOPH SCHAFFGOTSCH, * 1552, † 09.06.1601 w Cieplicach, żonaty ∞-I z MAGDALENĄ SCHAFFGOTSCH, dziedziczką Chojnika i Gryfa, ∞-ll ELEONORĄ, córką Siegfrieda barona von PROMNITZ, jako wdowa wzięła ponownie ślub 09.06.1601 z Johannem Georgem hrabią von Hohenzollern-Sigmaringen.

Hans Ulrich Schaffgotsch, tytułowany Semperfrei von i pan na Chojniku, pan na Żmigrodzie, dziedzic dóbr Chojnik, Kowary, Podgórzyn, Snowidza i Rusko, cesarsko-królewski podskarbi i generał kawalerii, * 28.08.1595 na zamku Gryf; jego ojcem chrzestnym był pogromca Turków Melchior baron von Redern, właściciel wielkich dóbr Frydlandt i Liberec w Czechach i Zawidów na Łużycach Górnych.

W ramach kawalerskiego wychowania opiekunowie młodego Hansa Ulricha Schaffgotscha wysłali go na kawalerską wyprawę. Do elementów wykształcenia wytwornych młodych kawalerów tamtych czasów należały wizyty na uniwersytetach i podróże zagranicne. Wraz ze swym kuzynem Bernhardem panem na Trzcińsku i Radomierzu  miał Hans Ulrich uczęszczać na uniwersytet w Tybindze oraz znaczący wówczas luterański uniwersytet Altdorf, potem wyruszyli do Lipska i stamtąd przez Norymbergę, Monachium, Innsbruck, Bolzano do Włoch, następnie do Francji, Niderlandów i Anglii.

W dniu 23.06.1614 jego poddani złożyli mu hołd w Starej Kamienicy.

Wspomniany wcześniej kuzyn Bernhard von Schaffgotsch został w dniu 17.12.1615 w ciemnym korytarzu pałacu Stara Kamienica zasztyletowany przez swego służącego, Wolfa Friedricha Röttinga, po tym, jak wymierzył mu policzek. Epitafium Bernharda von Schaffgotsch znajduje się po dziś dzień w lapidarium kościoła katolickiego w Cieplicach Śląskich.

20.08.1616 prastary pałac kamienicki spłonął doszczętnie. Niezwłocznie go odbudowano i podwyższono przy tym o jedną kondygnację.

18.10.1620 Hans Ulrich v. Schaffgotsch poślubił piastowską księżniczkę BARBARĘ AGNIESZKĘ, córkę księcia LEGNICKIEGO Joachima Fryderyka i 25.10.1620 wprowadził się do odbudowanego zamku. 22.07.1631 BARBARA AGNIESZKA zmarła w pałacu w Kamienicy i pochowano ją 02.10.1631 w rodzinnym grobowcu w Gryfowie.

Hans Ulrich v. Schaffgotsch był odnoszącym sukcesy generałem w armii Wallensteina. Również Hans Ulrich w dniu 11.01.1634 wraz z innymi 48 generałami, pułkownikami i podpułkownikami podpisał akt lojalności Wallensteinowi. 24.02.1634 aresztowano Hansa Ulricha von Schaffgotsch w Oławie. Cesarz Ferdynand II ogłosił wszystkie majątki Schaffgotschów jako dobra cesarskie. Deklarację wierności dla Wallensteina potraktowano w Wiedniu jako zdradę wobec cesarza i Hansa Ulricha von Schaffgotsch aresztowano i przewieziono do Ratyzbony, gdzie wytoczono mu proces o zdradę stanu. W dniu 23.07.1635 Hans Ulrich von Schaffgotsch został stracony w Ratyzbonie na Haidplatz przez ścięcie mieczem.[1]  Wraz z jego śmiercią skończyła się prawie 400-letnia obecność rodu Schaffgotschów w Kamienicy.

Nowi właściciele

NIKOLAUS HRABIA VON PALFY z Węgier kupił majątek Kamienica w roku 1641 od cesarza Ferdynanda III.

PANI VON ZIEROTIN und LILGENAU jest od roku 1667 nową właścicielką.

ELEONORE VON PALFY, Z DOMU HRABINA VON HARRACH, jest właścicielką w roku 1681;

następnie HRABIA WALTER VON GALLO († 1685).

ANGELINE SYBILLE, HRABINA WDOWA VON GALLO, Z DOMU HRABINA VON ZIEROTIN,

HRABIA JOHANN JOACHIM VON ZIEROTIN UND LILGENAU († 1716).

Jego syn, HRABIA JOHANN Ludwig Ludewig von ZIEROTIN, przyjął hołd w Kamienicy w czerwcu 1718 i zarządzał nią do roku 1756.

GEORGE FRIEDRICH SMITH, kupiec i senator zakupił w roku 1756 na Świętego Jana dobra w Starej i Nowej Kamienicy od hrabiego von ZIEROTIN. 12.07.1757 GEORGE FRIEDRICH SMITH zmarł nagle. Właścicielką została wdowa po nim MARGARETHE ELISABETH SMITH, z domu GOTTFRIED, która później wyszła za mąż za Christiana Benedicta KAHLA. W maju 1758 odbudowany przez Hansa Ullricha von Schaffgotsch zamek spłonął.

Potem już nigdy go nie odbudowano. Od tej pory stale popadał w ruinę, dom rycerski użytkowano jako dwór i nazywano zamkiem. Pozostały tylko piwnice i ruina baszty. I w tym stanie dotrwał do dnia dzisiejszego.

FUNDACJA KRÓLEWSKA W LEGNICY nabyła w roku 1770 dobra w Kamienicy.

Karl hrabia von Röder auf Holstein († sierpień 1796) kupił w roku 1787 Starą i Nową Kamienicę.

GOTTLIEB, REICHSGRAF VON BREßLER przyjął 18.08.1797 jako nowy właściciel hołd w Starej Kamienicy.

CARL GOTTLIEB WILHELM, REICHSGRAF VON BREßLER przejmuje Starą Kamienicę w roku 1865. HANS, REICHSGRAF VON BREßLER, ostatni właściciel, pozostał starym kawalerem, zmarł bezpotomnie w roku 1943.


[1]    Porównaj obszerne wyjaśnienia w obu tomach „Auf historischer Spurensuche im Bobertal 2011/2012” (s. 117-146) oraz „Auf historischer Spurensuche im Bobertal 2013/2014” (s. 596-615) mie.

© 2024 Zamek w Starej Kamienicy

Templatka wykonana przez Anders Norén